Hoʻolauna
Ua puni nā kiʻi keleawe no nā kenekulia, a ke hoʻomau nei lākou i kekahi o nā hana kiʻi kupaianaha a weliweli loa o ka honua. Mai nā kiʻi kiʻekiʻe o ʻAigupita kahiko a hiki i nā kiʻi nani o Helene kahiko, ua hopu nā kiʻi keleawe i ka noʻonoʻo kanaka no nā millennia.
Akā, he aha ka mea e pili ana i ke keleawe e hoʻolilo iā ia i mea kūpono loa no ke kiʻi kiʻi? No ke aha i kū ai nā kiʻi keleawe i ka hoʻāʻo o ka manawa, ʻoiai ua hāʻule nā mea ʻē aʻe ma ke ala?
(E nānā: Nā Kiʻi Paʻi keleawe)
Ma kēia ʻatikala, e nānā pono kākou i ka mōʻaukala o ke kiʻi keleawe, a e ʻimi i nā kumu i lilo ai ia i mea kaulana no nā mea pena kiʻi i nā makahiki. E nānā pū mākou i kekahi o nā kiʻi keleawe kaulana loa o ka honua, a kūkākūkā i kahi e loaʻa ai iā ʻoe i kēia lā.
No laila, inā paha ʻoe he mea makemake i ka hana kahiko a i ʻole ʻoe e ʻimi wale nei i ka mōʻaukala o ke kiʻi keleawe, e heluhelu no ka nānā ʻana i kēia ʻano kiʻi manawa ʻole.
nd inā ʻoe e ʻimi neikūʻai aku i nā kiʻi keleawenou iho, e hāʻawi pū mākou i kekahi mau ʻōlelo aʻoaʻo ma kahi e loaʻa ai nā makana maikaʻi loa.
No laila he aha kāu e kali nei? E hoʻomaka kākou!
Helene kahiko
ʻO nā kiʻi keleawe kekahi o nā kiʻi kiʻi nui loa ma Helene kahiko. He mea waiwai nui ka keleawe, a ua hoʻohana ʻia e hana i nā kiʻi like ʻole, mai nā kiʻi liʻiliʻi a hiki i nā kiʻi nui. ʻO nā mea kālai keleawe Helene nā haku o kā lākou hana a ua hoʻomohala i nā ʻenehana paʻakikī a paʻakikī no ka hoʻolei keleawe.
ʻO nā kiʻi keleawe Helene mua loa i ʻike ʻia i ka wā Geometric (c. 900-700 BC). ʻO kēia mau kiʻi kiʻi mua he liʻiliʻi a maʻalahi hoʻi, akā ua hōʻike lākou i kahi kūlana kupaianaha o ke akamai a me ka hana akamai. Ma ka wā Archaic (c. 700-480 BCE), ua hōʻea ke kiʻi keleawe Helene i kahi pae hou o ka maʻalahi.Nā kiʻi keleawe nuihe mea maʻamau, a ua hiki i nā mea kālai kiʻi ke hopu i nā ʻano manaʻo a me nā ʻōlelo kanaka.
ʻO kekahi o nā kiʻi keleawe Helene kaulana loa:
- KA RIACE BRZES (C. 460 K.K.)
- KA ARTEMISION BRONZE (C. 460 K.K.)
ʻO ke ʻano hana hoʻoheheʻe maʻamau i hoʻohana ʻia e nā mea kālai Helene, ʻo ia ke ʻano hoʻolei wax nalowale. ʻO kēia ʻano hana ka hana ʻana i kahi kumu hoʻohālike o ke kiʻi, a laila hoʻopaʻa ʻia i loko o ka pālolo. Ua wela ka pālolo, i hoʻoheheʻe i ka wax a waiho i kahi hakahaka i ke ʻano o ke kiʻi. A laila ninini ʻia ke keleawe i hoʻoheheʻe ʻia i loko o ke ākea, a wehe ʻia ka pālolo e hōʻike i ke kiʻi i hoʻopau ʻia.
He mau hōʻailona ko nā kiʻi Helene. No ka laʻana, he hōʻailona ka Doryphoros o ke ʻano kāne kūpono, a ʻo ka Winged Victory o Samothrace he hōʻailona o ka lanakila. Helenenā kiʻi keleawe nuihoʻohana pinepine ʻia e hoʻomanaʻo i nā hanana nui a i ʻole nā kānaka.
Aigupita kahiko
ʻO nā kiʻi keleawe he ʻāpana o ka moʻomeheu ʻAigupita no nā kenekulia, mai ka wā kahiko o ka wā kahiko (c. 3100-2686 BCE). Ua hoʻohana pinepine ʻia kēia mau kiʻi kiʻi no ka hoʻomana a i ʻole ka hoʻolewa, a ua hana pinepine ʻia e hōʻike i nā kiʻi koʻikoʻi mai ka mōʻaukala o ʻAigupita a i ʻole ka moʻolelo.
ʻO kekahi o nā kiʻi keleawe keleawe kaulana loa o ʻAigupita
- KI'I BELENE O KA HORUS FALCON
- HE KI'I keleawe o ISIS ME HORUS
Ua hana ʻia nā kiʻi keleawe ma ʻAigupita me ka hoʻohana ʻana i ke ʻano hoʻoheheʻe wax nalowale. Hoʻopili kēia ʻenehana i ka hana ʻana i kumu hoʻohālike o ke kiʻi mai loko mai o ka wax, a laila hoʻokomo i ke kumu hoʻohālike i ka pālolo. A laila e hoʻomehana ʻia ka pālolo, e hoʻoheheʻe i ka wax a waiho i kahi hakahaka. A laila, ninini ʻia ke keleawe i hoʻoheheʻe ʻia i loko o ka hakahaka, a wāwahi ʻia ka ʻōpala e hōʻike i ke kiʻi i hoʻopau ʻia.
Ua hoʻonani pinepine ʻia nā kiʻi keleawe me nā hōʻailona like ʻole, me ka ankh (ka hōʻailona o ke ola), ka was (ka hōʻailona o ka mana), a me ka djed (ka hōʻailona o ke kūpaʻa). Ua manaʻo ʻia he mau mana kilokilo kēia mau hōʻailona, a ua hoʻohana pinepine ʻia lākou e pale i nā kiʻi kiʻi a me nā poʻe nona lākou.
Ke hoʻomau nei ka kaulana o nā kiʻi keleawe i kēia mau lā, a hiki ke loaʻa iā lākou ma nā hale hōʻikeʻike a me nā hōʻiliʻili pilikino a puni ka honua. He hōʻike lākou i ke akamai a me ka hana akamai o ka poʻe kālai kiʻi kahiko o ʻAigupita, a ke hoʻomau nei lākou i ka hoʻoulu ʻana i nā mea pena a me nā mea hōʻiliʻili i kēia lā.
Kina kahiko
He moʻolelo lōʻihi a waiwai hoʻi ka kiʻi keleawe ma Kina, mai ka moʻokūʻauhau Shang (1600-1046 BCE). He mea waiwai nui ka Bronze ma Kina, a ua hoʻohana ʻia e hana i nā ʻano mea like ʻole, me nā ipu hoʻomana, nā mea kaua, a me nā kiʻi kiʻi.
ʻO kekahi o nā kiʻi keleawe Kina kaulana loa:
- KA DING
ʻO ka Ding kekahi ʻano moku tripod i hoʻohana ʻia no nā hana kuʻuna. Hoʻonani pinepine ʻia nā Ding me nā hoʻolālā kikoʻī, me nā motif zoomorphic, nā ʻano geometric, a me nā palapala.
- KA ZUN
ʻO ka Zun kahi ʻano ipu waina i hoʻohana ʻia no nā hana hoʻomana. Ua hoʻonani pinepine ʻia ʻo Zuns me nā kiʻi holoholona, a i kekahi manawa ua hoʻohana ʻia lākou e like me nā ipu inu wai.
(Pūʻai waina (zun) |Ka Hale Hōʻikeʻike noʻeau Metropolitan)
- KA BI
ʻO ka Bi kahi ʻano diski i hoʻohana ʻia no nā hana hana. Hoʻonani pinepine ʻia ʻo Bis me nā hoʻolālā abstract, a i kekahi manawa ua hoʻohana ʻia lākou ma ke ʻano he aniani.
Ua hoʻolei ʻia nā kiʻi keleawe me ka hoʻohana ʻana i nā ʻano hana like ʻole, me ke ʻano nalowale-wax. ʻO ke ʻano o ka nalo-wax he hana paʻakikī e pili ana i ka hana ʻana i ke ʻano wax o ke kiʻi, e hoʻopili i ke kumu hoʻohālike i loko o ka pālolo, a laila hoʻoheheʻe i ka wax mai loko mai o ka pālolo. A laila ninini ʻia ke keleawe i hoʻoheheʻe ʻia i loko o ka lepo lepo, a hōʻike ʻia ke kiʻi kiʻi i ka wā i haki ʻia ai ka ʻōpala.
Ua hoʻonani pinepine ʻia nā kiʻi keleawe me nā kiʻi hōʻailona. Eia kekahi laʻana,ʻo ka deragona he hōʻailona o ka mana a me ka ikaika, aʻo ka phoenix he hōʻailona o ka lōʻihi a me ka hānau hou. Hoʻohana pinepine ʻia kēia mau hōʻailona e haʻi i nā leka hoʻomana a i ʻole politika.
Ke hoʻomau nei ka kaulana o nā kiʻi keleawe i kēia mau lā, a hiki ke loaʻa iā lākou ma nā hale hōʻikeʻike a me nā hōʻiliʻili pilikino a puni ka honua. He mea hōʻike lākou i nā mākau hana noʻeau a me ka ʻenehana o nā mea hana kahiko Kina, a ke hoʻomau nei lākou i ka hoʻoulu ʻana i nā mea pena kiʻi a me nā mea ʻohi i kēia lā.
Inia kahiko
ʻO nā kiʻi kiʻi keleawe he ʻāpana o nā kiʻi India no nā kenekulia, mai ka Indus Valley Civilization (3300-1300 BCE). He liʻiliʻi a maʻalahi kēia mau keleawe mua, a hōʻike pinepine lākou i nā holoholona a i ʻole nā kiʻi kanaka ma ke ʻano kūlohelohe.
I ka ulu ʻana o ka moʻomeheu India, pēlā nō ke ʻano o ke kiʻi keleawe. I ka wā o Gupta Empire (320-550 CE), ua nui a paʻakikī nā kiʻi keleawe, a ua hōʻike pinepine lākou i nā kiʻi hoʻomana a i ʻole nā hiʻohiʻona mai ka moʻolelo.
ʻO kekahi mau kiʻi kiʻi mai India mai:
- KA 'KAMAHINE HUA O MOHENJODARO'
- NATARAJA keleawe
- KA HALA KRISHNA MA KALIYA SNAKE
Ka manawa hoʻouna: ʻAukake-07-2023